تعویض مفصل لگن

بعد از تعویض مفصل لگن دغدغه های بسیاری ذهن بیماران را درگیر می کند. بنابراین در دوران نقاهت بعد از جراحی لگن، سوالات بسیاری برای فرد ایجاد می شود.

باید توجه داشته باشید که مفصل مصنوعی همانند مفصل طبیعی دچار آسیب دیدگی و سائیدگی می شود. پس بعد از تعویض مفصل لگن لازم است با رعایت نکات لازم و مراقبت های ویژه از بروز آسیب دوباره پیشگیری کنید. اما مهمترین نکات مراقبتی که بعد از عمل باید رعایت شود به شرح زیر است:

حمام بعد از جراحی لگن

برای استحمام بعد از جراحی تعویض مفصل زانو حتما از صندلی های مخصوص حمام استفاده کنید. همچنین با نصب دستیگیره های مناسب بر روی دیوار می توانید از لیز خوردن خود جلوگیری کنید. برای شستن پاها و پایین تنه از خم شدن خودداری کنید، بلکه توصیه می شود برای تمیز کردن پاها بنشینید. توجه داشته باشید از نشستن داخل وان خودداری کرده و از یک صندلی یا اسفنج در زیر خود استفاده کنید.

نحوه نشستن بعد از عمل جراحی لگن

عمل نشستن و برخاستن بر روی صندلی یکی از مهم ترین مسائل بعد از جراحی لگن است. شما باید صندلی مخصوص خود را داشته باشید که محل نشیمنگاه آن از حالت طبیعی مقداری بالاتر باشد. به طوری که هنگام نشستن زانوهای شما از قسمت ران شما بالاتر قرار نگیرد. اگر قصد خارج شدن از منزل را دارید و قرار است بر روی صندلی ماشین یا هر صندلی دیگری بنشینید حتما بالشتک مخصوص خود را داشته باشید. و هنگام نشستن آن را بر روی صندلی مورد نظر قرار دهید، استفاده از دستشویی فرنگی بعد از عمل جراحی تعویض مفصل لگن جزو الزامات است.

دستشویی رفتن بعد از تعویض مفصل لگن

از جمله مراقبت های بعد از تعویض مفصل لگن چگونگی رفتن به دستشویی است. توصیه می شود بعد از جراحی دستشویی فرنگی استفاده شود. همچنین، از یک بالا برنده برای نشستن بر روی دست شویی کمک گرفته شود. به این ترتیب هنگام نشستن، فشار کمتری به لگن وارد می شود. از سوی دیگر استفاده از یک میله یا تکیه در دستشویی می تواند برای بالا بردن ایمنی بیمار مفید واقع شود.

 

لباس پوشیدن بعد از تعویض مفصل لگن

برای پوشیدن لباس زیر و یا جوراب از کسی کمک بخواهید، زیرا خم شدن بیش از حد برای پوشیدن لباس خطرناک است. از جوراب هایی استفاده کنید که سرعت گیر دارند و احتمال لیز خوردن را به حداقل می رسانند. از کفش های بندی استفاده نکنید و به جای آن از دمپایی و یا کفش های بدون بند استفاده کنید.

رژیم غذایی بعد از جراحی تعویض مفصل لگن

مصرف مواد غذایی مقوی در دوران نقاهت بسیار حائز اهمیت است. در صورتی که مواد غذایی مناسب مصرف نشود، بیمار احساس خستگی کرده و نمی تواند از خود مراقبت کند. حتی در صورتی که بیمار احساس گرسنگی نمی کند. باید در زمان مشخص وعده اصلی و میان وعده خود را مصرف کند. مواد غذایی مهم که باید در وعده های اصلی میل شوند به شرح زیر است:

پروتئین: پروتئین به بازسازی بافت ها کمک می کند.
آهن: آهن به بالا بردن انرژی بدن کمک می کند.
ویتامین :C این ویتامین به بازسازی بافت های آسیب دیده کمک می کند و استخوان ها و دندان ها را تقویت می کند. همچنین به جذب آهن هم کمک می کند.
کلسیم: کلسیم به بازسازی استخوان ها و ماهیچه ها کمک می کند.
فیبر: مصرف فیبر مناسب به جلوگیری از یبوست کمک می کند. همچنین جذب مواد غذایی بهتر صورت می گیرد.

رانندگی بعد از عمل تعویض مفصل لگن

بعد از عمل لگن تا زمانی که پزشک اجازه ندهد از رانندگی کردن اجتناب کنید. همچنین، از رانندگی طولانی مدت خودرو خودداری کنید، زیرا توصیه می شود هر دو ساعت یکبار برای یک دوره استراحت توقف کنید. از سوار شدن به خودروهایی با صندلی های عمیق یا صندلی های کوچک خودداری کنید و از بالشتک برای افزایش ارتفاع صندلی استفاده کنید.

دوران نقاهت بعد از جراحی لگن

دوران نقاهت بعد از جراحی تعویض مفصل لگن برای هر بیمار متفاوت است. به طورکلی، تا دو هفته استراحت کامل و عدم از سرگیری فعالیت های سنگین توصیه می شود. مهمترین نکاتی که بعد از عمل تعویض مفصل لگن باید رعایت شود، عبارتند از:

داروهای تجویز شده را مصرف کنید.
به میزان کافی استراحت داشته باشید.
فشار بیش از حد به خود نیاورید.
بخوابید و از کمپرس آب یخ بر روی ناحیه جراحی استفاده کنید. حداقل سه بار در روز این کار را تکرار کنید.
مشکلات رایج بعد از جراحی تعویض مفصل لگن

بدون شک بعد از هر عمل لگن و تعویض مفصل، بدن بیمار به واسطه تغییرات در ساختار مفاصل لگن با مشکلات رایجی مواجه می شود. اگرچه این عوارض و مشکلات دائمی نیست، اما بهتر است برای تسریع در روند بهبودی برخی نکات رعایت شود. در ادامه برخی مشکلات شایع و نکات کلیدی برای درمان آن مطرح شده است که عبارتند از:

درد و ناراحتی بعد از جراحی لگن

درد و ناراحتی چندین هفته تا چندین ماه بعد از جراحی احساس می شود. مسکن هایی برای کاهش درد برای بیمار تجویز می شود. همچنین توصیه به استراحت می شود و به هیچ عنوان نباید به خود فشار بیش از حد وارد کنید. خوابیدن کافی و استفاده از کمپرس یخ بر ناحیه جراحی برای حداقل سه دفعه در روز می تواند برای کاهش درد مفید باشد.

بی خوابی بعد از جراحی لگن

بدون شک درد و ناراحتی در روزهای ابتدایی بعد از عمل طبیعی است، به همین علت برخی از افراد دچار بی خوابی می شوند. از مهمترین نکاتی که برای درمان کم خوابی یا بی خوابی بعد از جراحی لگن رعایت شود به شرح زیر است:

داروهای مسکن که توسط پزشک تجویز شده است را مصرف کنید.
سعی کنید در طول روز چرت نزنید و نخوابید.
در ساعت مشخص به رختخواب بروید.
قبل از خوابیدن مایعات زیادی مصرف نکنید.
کاهش انرژی حین فعالیت

سطح انرژی پایین در ماه اول بعد از جراحی لگن کاملا طبیعی است. به همین منظور برای افزایش سطح انرژی بهتر است نکات زیر را رعایت کنید.

داروهای تجویز شده را در زمان مشخصی مصرف کنید.
بین فعالیت های ورزشی و تمرینات، استراحت کنید.
تغذیه مناسب حاوی انواع ویتامین ها و مواد معدمعدنی مصرف کنید.
هر یک ساعت یک بار از جای خود بلند شوید و راه بروید.
کم اشتهایی بعد از جراحی لگن

ممکن است برخی از بیماران بعد از عمل تعویض مفصل لگن دچار بی اشتهایی یا کم اشتهایی می شوند. اما این مشکل کاملا موقتی است و اشتهای فرد بعد از جراحی به مرور افزایش می یابد. از مهمترین نکاتی که برای افزایش اشتها بعد از جراحی لگن باید رعایت شود، عبارتند از:

مایعات فراوانی مصرف کنید تا بدن هیدراته بماند. 6 تا 8 لیوان مایعات در هر روز مصرف کنید.
از مصرف بیش از حد نوشیدنی های کافئین دار اجتناب کنید.
مواد مغذی حاوی پروتئین، آهن و انواع ویتامین ها را مصرف کنید.
یبوست بعد از جراحی لگن

از عوارض برخی از داروهای مصرفی بعد از جراحی لگن می توان به یبوست اشاره کرد. درمان و یا پیشگیری از یبوست با رژیم غذایی درست و مناسب صورت می گیرد. به منظور کاهش یبوست بعد از جراحی لگن توصیه می شود موادغذایی فیبردار را  افزایش داده و از مصرف موادغذایی فرآوری شده اجتناب کنید.

نشستن زمین بعد تعویض مفصل لگن
خواب بخش مهمی از روند بهبودی پس از جراحی تعویض مفصل لگن است، با این وجود یکی از شکایت‌های اصلی بیماران پس از جراحی مشکل در خوابیدن و نشستن است. بیمارانی که نمی‌توانند در موقعیت جدید بخوابند دچار شب بیداری و عارضه‌های پس از آن می‌شود. بنابراین لازم است پیش از جراحی با وضعیت جدید خوابیدن آشنا شوید و به آن عادت کنید.

نشستن روی زمین بعد از تعویض مفصل لگن ممکن است؟
پس از جراحی تعویض مفصل لگن تا چند هفته باید از وارد شدن هرگونه فشار روی مفصل لگن خودداری نمایید. به دلیل فشاری که هنگام نشستن و برخاستن از زمین به لگن وارد می‌شود توصیه می‌شود تا زمان بهبود کامل از نشستن روی زمین خودداری نمائید.
تا چه مدت بعد از تعویض مفصل لگن نباید روی زمین نشست؟
تا زمانی که به طور کامل بهبودی نیافته‌اید و دوران نقاهت به پایان نرسیده است بهتر است روی صندلی یا تخت بنشینید و از نشستن روی زمین سفت خودداری کنید. دوره‌ی بهبودی در افراد مختلف متفاوت است و بین چند هفته تا چند ماه ممکن است طول بکشد. معمولاُ بهبودی کامل بین 2 تا 3 ماه زمان نیاز دارد.

طرز صحیح نشستن زمین بعد تعویض مفصل لگن
اگر بنا به دلایلی پیش از بهبودی کامل بعد از تعویض مفصل لگن ناچار بودید روی زمین بنشینید، حتما نکات زیر را به یاد داشته و به ترتیب آن‌ها را اجرا کنید:

پای سمت جراحی شده را صاف کنید.
وزن خود را روی پای غیر جراحی شده قرار دهید.
با کمک یک همراه به آرامی و بدون اینکه فشاری به لگن وارد شود روی زمین بنشینید.
زمانی که در موقعیت مناسب قرار گرفتید هر دو پای خود را صاف کنید.
از پیچش، چرخش مچ و یا زانو خودداری نمائید.
مچ پاها را روی یکدیگر قرار ندهید.
خطرات نشستن روی زمین بعد از تعویض مفصل لگن
یکی از دستورالعمل‌ها مراقبتی پس از جراحی مفصل لگن این است که تا پایان دوران نقاهت از خم شدن بیش از 90 درجه مفصل لگن خودداری کنید چون خطر دررفتگی مفصل افزایش می‌یابد. با اینکه این دستورالعمل به ظاهر ساده است اما هنگام نشستن روی زمین به ناچار با این زاویه و بیشتر از آن مواجه می‌شوید به همین دلیل توصیه می‌شود پس از تعویض مفصل لگن تا زمانی که پزشک به شما اجازه نداده است از نشستن روی زمین اکیدا خودداری نمائید.

طرز صحیح خوابیدن روی تخت بعد تعویض مفصل لگن
نکاتی که برای طرز خوابیدن بعد از تعویض مفصل لگن باید رعایت کنید عبارت است از:

بهترین وضعیت برای خوابیدن بعد از جراحی تعویض مفصل لگن خوابیدن به پشت است.
یک بالشت بین پاهایتان قرار دهید.
مچ پاهای خود را روی یکدیگر قرار ندهید.
اگر قصد دارید به پهلو بخوابید به سمتی که جراحی نشده است دراز بکشید. تنها در صورتی می‌توانید به پهلو بخوابید که از خم کردن زانوهای خود پرهیز نمائید.
از گذاشتن بالشت زیر زانوهای خود پرهیز نمائید.
به مدت حداقل شش هفته از خوابیدن به سمت پهلوی آسیب دیده پرهیز نمائید. اگر پس از 6 هفته هنگام خوابیدن به پهلوی جراحی شده همچنان درد داشتید به بدن خود زمان بیشتری برای استراحت بعد از تعویض مفصل لگن بدهید.
خطرات خوابیدن روی زمین بعد از تعویض مفصل لگن
پس از جراحی تعویض مفصل لگن باید از هرگونه فشار به این ناحیه خودداری نمائید. برای اینکه آسیبی به مفصل لگن وارد نشود باید دستورالعمل‌های خاصی را رعایت کنید. یکی از این دستورالعمل‌ها این است که تا زمان بهبودی باید روی تخت و تشک نرم استراحت کنید و از خوابیدن روی زمین خودداری نمائید. خوابیدن روی تخت باعث می‌شود تا در هنگام رفتن به تخت و بلند شدن فشار وارد شده به مفصلی که تحت جراحی قرار گرفته است کاهش یابد.

الزامات مراقبتی نشستن و خوابیدن روی زمین بعد از تعویض مفصل لگن
هر زمان در هر وضعیتی (چه نشسته چه خوابیده) احساس ناراحتی، درد و یا فشار روی مفصل لگن داشتید موقعیت خود را تغییر دهید.
از چرخاندن پا یا انگشتان پا به سمت داخل در هنگام ایستاده یا نشسته خودداری نمائید.
مچ پاها را در حالت نشسته و یا خوابیده روی یکدیگر قرار ندهید.
هنگام نشستن روی صندلی و یا دراز کشیدن روی تخت از یک همراه کمک بگیرید.
از قرار دادن وزن بدن روی پایی که جراحی شده خودداری نمائید.
در نهایت ملاحظات لازم این مرحله..
خوابیدن و نشستن بعد از جراحی تعویض مفصل لگن به عنوان جزء مهم برنامه‌ی مراقبتی در طی دوران بهبود است. در طی این دوره باید هنگام نشستن و خوابیدن علاوه بر حفظ ایمنی به راحتی خود نیز توجه نمائید. این نکته را به یاد داشته باشید که پایان جراحی، پایان روند درمان نیست و رعایت دستورالعمل‌های پس از جراحی جهت جلوگیری از عوارض عمل تعویض مفصل لگن و کاهش دوران نقاهت الزامی است.

*~ سوالات متداول درباره خوابیدن و نشستن روی زمین بعد از تعویض مفصل لگن ~*

1.چگونه از پیچ خوردن مفصل لگن جراحی شده هنگام خوابیدن پیشگیری کنیم؟

پیچ خوردن لگن در طی دوران بهبودی می‌تواند به مفصل لگن جراحی شده فشار وارد نماید بنابراین هنگام خوابیدن یا نشستن دقت کنید که انگشتان پا مستقیم به سمت جلو باشد. زمانی که انگشتان پا به صورت مستقیم باشد. می‌توانید اطمینان داشته باشید که هیچ فشاری به مفصل لگن وارد نمی‌شود و از پیچ خوردن آن پیشگیری می‌شود.

2. قرار دادن پاها روی یکدیگر هنگام دراز کشیدن روی تخت پس از جراحی تعویض مفصل لگن چه خطراتی دارد؟

زمانی که پاهای خود را روی یکدیگر قرار می‌دهید در واقع مفاصل لگن در دو سمت متفاوت می‌چرخند و این موضوع می‌تواند فشاری غیر ضروری به لگن وارد نماید. بنابراین در طی دوران بهبودی از قرار دادن پاها روی یکدیگر هنگام خوابیدن و یا زمانی که روی زمین نشسته‌اید خودداری نمائید.

 

منبع : درسنامه پرستاری داخلی جراحی ارتوپدی

تحت نظر آقای دکتر مهریار خادم متخصص ارتوپدی– واحد آموزش سلامت مرکز کوثر